АДЫГЭБЗЭ - ДИ БЗЭ ЛЪАПIЭ

[Турхьан]

ТЫГЪЭ НЭБЗЫЙЫМ ШУКЪАБЗЭЯХЬУ
ГУКЪАОР ГУХЭЧ1ЭР ЗЭЧ1ИБЗЭЯХЬЭУ
ШУ1ЫГЪОР ДЭХАГЪЭР ЗЭЧ1Э КЪЫШУФАХЬЭУ
ШУИМЭФЭ ЛЪАП1Э Ч1ЫГЪОУ ШУЕГЪЭЛЪАП1

[Амина]

Турхьэн жи1ам мыхьэнэшхуэ и1эщ.
К1ах къэ1уак1эр къызэхьэлъэк1хэм щхьэк1э. Мыращ Турхьэн жи1ар.
«Адыгэм лъэхъанищ къигъэщ1а. Зыр – адыгэ лъэхъэн. Ет1уанэр – адыгэ хуэдэ лъэхъэнэ. Ещанэр - щымыадыгэж лъэхъэнэ. Ар иджы дызэрыт лъэхъэнэра. Дыадыгэжкъым, дыадыгэ къытф1ощ1 нэхъ. Сыадыгэ жып1эк1э, адыгэ ухъукъым. Уадыгэу умыпсэумэ уадыгэкъым. Дэ иджыпсту дызыхуэдэри тщ1эжкъым.Шыгъу зэхэпщауэ, жэпхъыр такъоурэ дипхъэхьауэ, ди ф1эщхъуныгъэр тф1эк1уэдауэ, къаф1эщ1ар ди ф1эщ ящ1ауэ, дызыхэсым дахуэмыдэу, дызыхуэдэм дамыдэжу, жыхэфэгум дыкъина. "

[Шадова Галя]

Мы къудамэм дыщопсалъэ адыгэбзэк1э Дытопсэлъыхь бзэм и мыхьэнэм, ар хъума хъун папщ1э щ1эн хуейм. Хэт сыт игу илъми къэфтх. Ди гуапэщ.

[Амина]

Галя, къеблагъэ! 

[Амина]

Къунаш Алий:
"Адыгэбзэк1э зыгуэр сыщылъыхъуэк1э сырихьэл1э зэпытщ мы сайтым. Псалъэхэм я къэ1ук1э иту сайтщ."

http://www.forvo.com/languages-pronunciations/kbd/alphabetically/

[Александр]

Аминэ, мы т1эк1ур зэдзэк1и адыгэбзэк1э къахутедзэ форумым деж.  Тэтэрхэм я бзэм уасэ зэрыратыр, ар урысхэми (Тэтэрым щыпсэууэ щытмэ) ящ1эн хуейуэ, пщ1э зэрыхуащ1ын хуеир, бзэр къызэтенэным зэрыщ1эбэнхэм ирыреджэхэ. 


Павел Хотулев. © Александра Герасимова/Газета «Вечерняя Казань»

Советский районный суд Казани приговорил местного предпринимателя Павла Хотулева к штрафу в размере 100 тысяч рублей за призывы отменить обязательное изучение татарского языка для русских школьников. Подсудимый был признан виновным в разжигании вражды и унижении человеческого достоинства по признакам национальности, языка, происхождения.

«Таким образом, суд частично согласился с гособвинением, которое просило для обвиняемого наказания в виде штрафа 150 тысяч рублей в доход государства», — уточнил представитель суда.

Приговор еще не вступил в законную силу, поскольку не признавший себя виновным Хотулев намерен его обжаловать.

Павел Хотулев начал бороться за отмену обязательного изучения татарского языка для русских школьников, поскольку его сыну приходилось тратить несоразмерно много времени на этот предмет. Предприниматель обращался в различные инстанции – от Минобразования до президента, но везде получал отрицательный ответ. В итоге он начал высказываться на волновавшую его тему на интернет-ресурсах.

Суд счел, что его высказывания унижали достоинство лиц татарской национальности, а также содержали пропаганду неполноценности граждан по признакам национальности и языка.

Согласно законодательству Татарстана, в республике два государственных языка, русский и татарский. В школах они изучаются в равном объеме.

Источник: interfax-russia.ru

[Амина]

Александр, ди форумым щитха хъыбарым мыращ и купщ1эр.
Казань дэт хеящ1эм (судым) Хотулев Павел ахъшэу сом мини 100 итын хуейуэ трилъхьащ. Ар къызэрык1ар, Хотулев П. урыс еджак1уэхэм тэтэрыбзэр яджын хуэмейуэ къилъытэу абы ц1ыхухэр къызэрыхуриджаращ. Тэтэр лъэпкъыр игъэпуду, лъэпкъ зэщыхъуэ къи1эту къилъытащ хеящ1эм.
Хеящ1эм къихьа унафэм иджыри къару игъуэтакъым, Хатулев и къуэншагъэ хэлъу имылъытэу унафэр иригъэкъутэну зэрыхэтым папщ1э.
Павел Хотулев тэтэрыбзэр урыс еджак1уэхэм ирамыгъэджыным хущ1экъуу щ1идзащ и къуэм абы зэман куэд зэрытригъэк1уадэр илъагъури. Абы егъэджэныгъэм и министерствэм щыщ1эдзауэ президентым деж иухыжу зызыхуимыгъэза къэнакъым, арщхьэ  1уэхур зыми къыдащтакъым. Иужьк1э, къыхуэнэжар арати, интернетым и гукъеуэр щитхыу щ1идзащ. Ар тэтэр лъэпкъыр зыгъэпуду къалъытащ.
Тэтэрым и къэрал хабзэм зэритщи, республикэм къэрал мыхьэнэ я1эщ бзит1ым: урысыбзэмрэ тэтэрыбзэмрэ. Т1ури зэхуэдэу еджап1эхэм щадж.

[Амина]

Шык1эпшынэм дежьыуфхэм, шык1эпшынэм и макъыр зыф1эф1хэм, шык1эпшынэр зыгъэпсэлъэфхэм папщ1э Къунаш Темыркъан зэхиша  гуп! Фыкъеблагъэ http://vk.com/public48905415

[Амина]

Дунейм щынэхъ дахэр сыт?
Адыгэ хъыджэбзыращ.
Абы нэхъ дахэжыр сыт?
Адыгэшу къабзэращ.
Шыр зыгъэдахэжыр сыт?
Адыгэл1 губзыгъэращ.
Ар зыгъэгубзыгъэр сыт?
И бзэу адыгэбзэращ.

НАЛО Заур

[Амина]

Нобэ АДЫГЭБЗЭМ и МАХУЭЩ! Анэбзэр зи бзэхэм сынывохъуэхъу! Тхьэм къару къыдит ди бзэм хуэфащэ пщ1э хуэтщ1ыну! Ди бзэр тхъумэфыну! Ди бзэм къэк1уэн еттыну!

Бзэм хуэтщ1ын хуей пщ1эр нэгъэсауэ къыдгуры1уэу пхужы1энукъым. Къыдгуры1уэтэмэ АДЫГЭБЗЭК1Э дызэпсэлъэнут, дызэхуэтхэнут. Ди бзэр "музейм" щ1этлъхьэжам хуэдэщ. Мыр ди бзэщ жыдо1эри доплъ, догъэщ1агъэри дожьэж.

[Амина]

[Турхьан]

МЫСТЫКЪО ХЬАБЛЭ
Мыстыкъо хьаблэ хьаблэ ц1ык1уы дэд . Унэхэр зэфэдэ къабзэу зэбгъодэть.
Дэпкъым пылъагъэу зы къур1ан , 1анэм пэсхэу ныор наныуым яшхьашуао.
Имыгъашхэхэу зэрэшхых загъори мэдэхьашхых. Хынак1о к1уагъэ л1ыжъэр хьажъэр
зыдишагъ. Хьалыгъоу ихьыгъэ къышу1рихьыжагъ. Л1ыжъэр хьажъым къылъежаъ
хьажъым зигъэшхэч1ыгъэу , л1ыжъэр хьанэч1ыгъэм фэдэу хьабаозэ къэк1ожыгъ зэхэсысэ.
Нысэ унэгъум ядыж къэт ныор нэмазым теть л1ыжъэ зэхэффэт, ерагъэу зе1ажэ.
Къояжэ яш1ыгъэу хьакум дэть. Ежэшъхьам хэс наныум яжэ къяутысэхы.
Сыкъэмэхы е1о л1ыжъым сыкъэмэхы! Ныор нэмазым тес нысэ къыч1эхьажы,
хьажъым хьалыгъу тьакъыр ретьы 1уегъэк1оты. Л1ыжъым ипсэ еты.
Тетьэу ныор нэмазым, иш1ыгъэ фарзым пищэнэу суннэт къаджэ Мэс1эдэт.
Ч1эсыба хьаджэ наныухэр хьажъым ижьэ датьхъо къажэхатхъо хьажъэр хьаджэр ч1эсыба.
Нысэр ихъушутьыгъ ныор къызшыхъушутьыгъ “ Адэ сэ1о ул1агъа и1уй “хьаджэм жэхэтхъуагъ.
Зэтьхъуагъэр 1уитхъыжыгъэу дыйыгъэ. Ч1ыйыгъэ зэкошуаоу ныор еджэ Мэс1эдэть.
Хьаджэр л1агъэ, хъоджэм е1уй къуаджэм хьадэр ярэ1эт. Хъоджэр къуаджэм хэджагъ.
Къызэлъык1оу рагъэжагъ, къоджэ благъэм ягъэ1угъ макъэ. Икъэ къать1ыгъах
Ягъэкъабзи ягъэпл1агъ. Къахэплъагъ хьажъэр хьаджэр 1умытэу хьалыгъу рамытэу хьажъэр
1ук1отьыгъ. Къысатхъопэтыгъ и1озэ хьач1э хьач1эшым ч1эхьа
---олахьа а хьа епхыгъэнфаем. Зыгорэ иш1эн непэ а 1аем.
---Уае къэмысэу къытьшу1ыхэмысэу ч1этхьажыгъэем мыгъэ тьигъажуэ.
---Жуагъа нысэ.? Лэпсэ псынч1эу къэуыти шхыупсэ 1анэм тегъэучу.
---Шукъзэхэучу хьач1эхэ къы1уахьа.
---Амииин ? 1элфатихьа --------
---Боу хьоджэ бэлахьым олахьа.
---Тхьам джэнэтьэ къырет тхьам шуч1элъегъэпсэу.
---Тхьа шуегъэпсэу шуеблагъ шукъыч1ахь.
---Ч1ахьлахь зешумгъэш1 шутьажэ.
---Жэрымэ ягъэуынэу тхьачу ярэпши дгъэжэн къэтэджымы.
---Къэрэтэджыж е1уй игъусэхэр къежэжыгъ.
---Шуежэжыгъа сэ1о шуеблагъэба.
---Благъэ тьыздэк1ожытэ тхьа уегъэпсэу.
---Псаутьаоу къэк1ожый зи имылажэу.
---Лэжэк1уагъэм олахьа
---И1улхьа уигъэшхыни.
---Ишхын имыгъотэу тхьмыч1э ныбэ нэч1эу ч1алъхьагъ.
Зи имылэжагъэмы лажэр зиягъэр.Тхьара? Хьара? Хьалыгъора?
Пылъагъэш дэпкъым къур1ан еджи ныор зэ1угъан.
---Аннэ наныухэ къыуажэ . Къояжэ къыдэхый хьам ет, Жапхъэр Мэс1эдэт пчэдыжэ фэет.
Шугъолъыжь шукъэтэджи пчэдыжы жэу. Хьач1э къы1ухьам а хьам шупэгъоч1
Хьажъэр хьазэуазэу 1эгум дэлъ.
Ныор нэмыз 1умызэу п1эгум хэлъ.
Хьаджэр хьадэгъо дахэу ч1ыгум ч1элъ.
Наныухэр чыягъэу нысэм ибгъэ ч1элъ.
Хьа1усый хьадэ1усый яш1ын ягухэлъ.
Еутых турхьан: 3/11/2011

[Беслъэн]

Сызэрыц1ык1урэ, ди бзэу адыгэбзэм сигъэгушхуэу,къару къысхилъхьэу сыщытащ.Бзэм и щэху псори къэсщ1эну,абы и дунейм "сыщыхьэщ1эну" аращ еджап1э нэхъыщхьэм сыщ1ыщ1эт1ысхьар.Ар къэзуха нэужь,курыт еджап1эм адыгэбзэмрэ литературэмк1э егъэджак1уэу сащтащ.Пэжыр жыс1энщи,мы дерсит1ыр зыф1эф1 еджак1уэ япэ махуэхэм щыщ1эдзауэ срихьэл1акъым.Зы сыхьэтым нэхърэ адрей сыхьэтыр нэхъ гъэщ1эгъуэн,гурыхь,къулей зэрысщ1ын,сабийхэм бзэм хуа1э еплъык1эм зезгъэхъуэжын папщ1э сыщысхьакъым зэман.Абы къыхэк1ыуи къызэдгъэпэщат лъэпкъым и бзэм,хабзэм,дуней тетык1эм,хьэпшыпхэм,къафэхэм,фащэм теухуа музей "Адыгэ унэ"и ф1эщыгъэц1эу."Ныбжьыщ1э Хасэ" щ1алэгъуалэ гупри зэхэдублат.Лэжьыгъэ мымащ1и едгъэк1уэк1ащ,пшыхь хьэлэмэтхэри дгъэлъэгъуащ,куей зэпеуэхэм япэ увып1эхэр къыщытхьащ.Мызэ-мыт1эу сабийхэм яуса,зэхалъхьа тхыгъэхэри газетхэм къытехуащ.К1эщ1у жып1эмэ,ди бзэр дгъэбзэрабзэрэ хабзэ-нэмысыр ди бзыпхъэу дыпсэууэ щ1эддзат.
А зэманым ирихьэл1эу  еджап1э унафэщ1хэм ирагъэк1уэк1ырт "Гъэм и егъэджак1уэ" зэпеуэр.Еджап1эм япэ увып1эр къызэрыщысхьам къыхэк1к1э,куейм сагъэк1уащ.Мыбы сабийхэм уазэрыдэлажьэ псори утыку иплъхьэн хуейт.Сэри си къару сыщымысхьыжу Адыгэбзэм тезухуащ си гъэлъэгъуэныгъэхэр.Псоми ягу ирихьауэ,ди зэф1эк1и утыку итлъхьауэ,махуэр дгъэк1уащ.Ет1уанэ махуэм къызжа1ащ ф1ым я ф1ыж дахагъэ дгъэлъэгъуауэ.Ауэ адэк1э гъуэгур щыхуп1эм хуэк1уэу зэрыщытри къызгурагъэ1уащ.Къызэрапсэлъащи-Адыгэбзэк1э дерс ебгъэк1уэк1 хъунущ,ауэ республикэм ар щыбгъэлъагъуэ хъунукъым-куэдым къагуры1уэнукъым.Адыгэ щ1ыналъэ дисщ,адыгэбзэ т1урылъщ,ауэ адыгэбзэк1э егъэк1уэк1а хъуа дерсыр КЪАГУРЫ1УЭНУКЪЫМ!!!!Сытыт мыр жызы1а,къэзыпсэлъа ц1ыхум жеп1эфынур абы и ужьк1э?!Жагъуэкъэ-т1э ар?!Жагъуэщ!!!
А зэманым щыщ1эдзауэ сигу ислъхьащ адыгэбзэм и зэф1эк1 псори зэрысхузэф1эк1к1э къестхэк1ыну.Сыт хуэдэ лъэпкъми и зы дэтхэнэ ц1ыхуми ищ1эн хуейщ и бзэр.Къызгуры1уэркъым зи анэбзэр 1эщ1ыб зыщ1хэр...
  Илъэс зыбжанэ хъуауэ къуршыщхьэ уэсыр зи къабзагъэу сыщалъхуа щ1ыналъэм сыпэжыжьэщ.Сигу къоуэ.Ауэ...Сытым хуэдэу сыгуф1эрэ мы къалэшхуэм(Москва) щ1ып1эк1эрэ къэ1у псалъэхэр адыгэбзэу щыщытым деж.Зэрыжа1эу,дамэ къысток1э...
  Сы-адыгэщ!Куэдрэ интернетым щызолъагъу мы псалъэр.Ауэ мыр ф1эщыгъэц1э уэ зыхуэпщ1к1э зэф1эк1ыркъым.Уи бзэр пщ1эжрэ ,ар уэрсэру п1урылъу,макъыбэу зэрыбгъэлъэлърэ,ф1ым я нэхъыф1 щ1ып1эр хухэпхыу щытыпхъэщ.Илъэс мин бжыгъэхэм адыгэхэм я1урылъа адыгэбзэр нобэм къыщысак1э,абы и дэтхэнэ псалъэми дыгъэм и бзий тегъэпсапхъэщ,сыт хуэдэ щ1ыналъи щыгъэ1упхъэщ!
 Республикэм адыгэбзэк1э зэхэлъхьа хъуа дерсыр нэмысами,сэ ар си анэбзэщ,абы къысхелъхьэ нобэми къару,ар си гъусэ пэжщ.Адыгэбзэр сыт зэрытщ1ынур жыф1эу фымылъей.Адыгэбзэр зыгъэпудыр хъунщ ар занщ1эу лей!!!!

[Амина]

Беслъэн, си гум укъипсэлъык1ыу птхащ... Ит1анэ, зы 1уэху къэп1этащ мыхьэнэшхуэ и1эу. Еджап1эхэм адыгэбзэ зэрыщагъэджым теухуар! Пэжщ, сыхьэт мащ1эщ хухахыр...
Ауэ уи жагъуэ зэрыхъунщи, уэ гудзакъэ уи1эм хуэдэу адыгэбзэр сабийхэм ябгъэдэзыхьэ егъэджак1уэр мащ1эщ. Сэ си щхьэк1э зэкъым сызэрырихьэл1ар мис мыпхуэдэ щытык1эм: ныбжьыщ1эр къок1уэ адыгэбзэ урокым. Фэ ириплъкъым, урысыбзэ литературэм хуэдэу е географием хуэдэу мыхьэнэ ириткъым. И нэхъыбэм загъэпсэхуну къъок1уэ. Егъэджак1уэр и нэхъыбэм щабэщ, куэд требовать ищ1къым. нэгъуэщ1 заданиехэр яригъэщ1ыжу щигъэсщ.
ОТКУДА БЕРЕТСЯ ТАКОЕ ОТНОШЕНИЕ К РОДНОМУ ЯЗЫКУ??? Дэнэ къик1рэ адыгэбзэм худи1э а щытык1эр?

Уи лэжьыгъэр, Беслъэн, щапхъэу къэпхьыфынущ. Адыгэбзэм пщ1э и1эныр егъэджак1уэм, анэ-адэм, еджап1эм и директорым деж къыщ1идзэн хуейщ. Ит1анэ егъэджэныгъэмк1э республикэм и министрым, ит1анэ президентым я деж къыщежьэн хуейщ. Ауэ псом нэхърэ нэхъапэр адыгэбзэм хуэтщ1 пщ1эр псэм, гум деж къыщежьэмэщ.

[Беслъэн]

Адыгэбзэм пщ1э  хуэщ1ыныр зи пщэрылъыр унагъуэм исхэрщ,псом хуэмыдэу-анэрщ.Анэ1э хуабэр щабэу къыплъэ1усурэ адыгэбзэк1э жи1а псалъэхэр тхьэк1умэм ящыгъупщэнукъым,ухуей-ухуэмейми абы пщ1э хуэщ1ыпхъэщ.
Дэтхэнэ бзэми щ1ып1э щи1ыгъыпхъэщ гъащ1эм.Ауэ уи бзэр 1этын,пщ1эн хуейщ.1умпэм пщ1ыныр ик1агъэу къызолъытэ.
 Еджап1эхэм бзэр-адыгэбзэр щымащ1эщ.Куэдми яджыну яф1эф1къым.Нэхъыбэу мыр нэрылъагъуу щытщ къалэ еджап1эхэм.Къуажэ курыт еджап1эхэм иджырик1и щыхъума хъуащ бзэм и пщ1эр.Ауэ къалэм ар к1эрыут1ыпщу щытщ.Жагъуэщ.Ауэ...сытхэр ди 1эмал?!1эмал куэди щы1эщ,сызэригугъэмк1э,сабийхэр нэхъ дегъэхьэхын хуейщ адыгэбзэ дерсхэм,ахэр щ1эщыгъуэ гурыхь щ1ыпхъэщ.Нобэк1э дерсыр къулей ирипщ1ыну 1эмал,къэгъэсэбэпык1э куэд дыдэ къежьащ...Къызгуры1уэркъым ауэ дерсыр езыгъэк1уэк1 егъэджак1уэхэр.Бзэм домыгъэхьэхынумэ,щ1эщыгъуэ гуэр ябгъэдомылъхьэнумэ,ф1ым щ1омып1ык1ынумэ-сыт укъэзышэр еджап1эм?!Егъэджак1уэр пщ1эрэ щ1ыхьрэ зи1э ц1ыхущ.Аращи,хъунумэ,дахагъэк1э сабийхэм яхуэмыупсэну ц1ыхухэр еджап1эхэм фымык1уэ!Ей,си бзэ дахащэу,си анэбзэу адыгэбзэ!Си къуршхэм я бзэ,вагъуэ къэц1ууэ жэщк1э къызэ1ущащэ!Сыт апхуэдизу уи пщ1эр нобэм лъахъшэ щ1ащ1ыр?...