ЩыI цIыфхэр ацIэ закъо къепIомэ яцIыфыгъэкIэ, яшIушIагъэхэмкIэ къэпшIэжьхэу. Сэ сщхъэкIэ Гъазый Чэмышъо ахэмэ ащыщэу сэлъытэ. Гъазий зэмыблэжьэу зыщыщ цIыфлъэпкъым фэлъэжьэрэ цIыф. Мары «Адыгэ макъэм» лъэпкъымкIэ мэхьанэшхо зиIэ Iофхэр Тэхъутэмыкъое районным щызэшIуахэу къетхы, урам псау кIэу Пэнэхэс иIэ хъугъэ. Ахэмэ екIежьапIэ Гъазий фэдэ кIалэхэр утых.
Илъэс заулэкIэ узэкIэбэжьымэ Чэмышъо Гъазый Улапэ къедгъэблэгъэгъагъ. ЗэIукIэгъур зыфэгъэхьыгъагъэр Гъазый итхылъэу «Псы къикIыжьым илъэгъохэщхэр» зыфиIорэм илъэтегъэуцу. КIэлэ хьакIэм хэгърыеу игъусагъ осэшхо зыфэтшIэу, тичылъэгъоу Долэ Долэтбий.
Чылэ дэсхэми дэгъоу къагурэIо дунаем щыхъурэ –щышIэхэри, адыгэмэ ячIыгужъ къагъэзэжьынымкIэ къиныгъоу пылъхэри. Ащ къыпкъырыкIхэзэ тхылъым фэгъэхьыгъэу, тикъоджэдэсхэмэ гущыIэ фабэу авторым фаIуагъэр макIэп. ЦIыф тэрэзхэм лъэпкъ гумэкIыр, гукIэгъур, къэралыгъом зэрэпсаоу къырыкIощтым егупшысэнхэр яхабз,Iахьыл – благъэхэр къагъэгъунэнхэр яшэн. Адыгагъэба, цIыфыгъэба дунаим щитэкъухьэгъэ адыгэм ичIыгужъ къегъэгъэзэжьэгъэнымкIэ типащэхэм, тиадыгэ кIалэхэм, Гъазий зарэхэтэу, ашIагъэр! Апэрэ адыгэ купыр яхэкужъыр къызэращыжьыгъэр зэхэщагъэ зэрэхъугъэр къызэритхыжъыгъэр Гъазый щытхъушхоу фэсэлъэгъу. Ар къыкIэлъыкIощт лъэужхэмкIэ а опытым мэхъэнэшхо иI. Джы непэ Сирием къикIыжъыхэрэмэ яофхэр зарагъэзекIохэрэри тхыгъэн фаеу сеплъы. Ари зи лъэхъан адыгэхэмэ яугъоижьынкIэ.
Акъылышхо хэлъэу, гуфэбэныгъэшхо цIыфымэ афыриIоу Гъазий щыт. Тхылъым гукIэ узнигъэсырэр гъунэнчъ. Тхыгъэм мэхьанэ иIэ зыхъукIэ, ащ игушъхьэлэжьыгъэхэр цIыфымэ аштэ, ящыIэк1э –псэукIэ ч1ыпIэ щегъоты, авторым къызэриIогъэ гущыIэхэр ажэ къыдэфэу, агъэфедэ хъумэ , зэрэтхылъэу агу къэкIыжьы,зытегущыIэхэрэр нахь гущыIэ макIэкIэ къаIоу, ау нахь игъэкIотыгъэу Iофыгъор зэхашIыкIэу. Джащ фэдэ хъугъэ тэ тиунагъокIэ Гъазый тхылъым къыщиIорэ гущыIабэхэр.
Анахьэу къыхэзгъэщы сшIоигъор ащ янэ гуфэбэныгъэу фыриIагъэу, гукIэгъоу хэлъыгъэр гущыIэ дахэхэмк1э къытын зэрилъэкIыгъэр ары.
Янэ щымыIэжьым пае, охътэ лые тешIагъэми, сыфэтхьаусыхэ, «лажьэр жъы хъурэп» аIошъ, щымыIэжьым Тхьам джэнэтыр къырет!
Гъазый игущыIэхэу, янэ фэгъэхьыгъэхэр, нэбгырэ пэпчъ куоу зэхишIэу, щысэ хъунхэу къысшIошIы: «…зыбгъапэ сычIэлъэу сыкъезыхьэкIыгъэу, зыбгъашъо сиджэдыгушъоу къыстеубгъуагъэу сызыпIугъэ сянэ ищыIэныгъэ щынэгъо чIыпIэ ифагъэу сапашъхьэ илъызэ…». А гущыIэхэр сщыгъупшэхэрэп, сыдигъуи ахэмэ ямыхьанэ щыIэныгъэм щысэлъэгъу - джы щыIэныгъэр зыщыкIэкIым. Анахьэу сызнэсырэмэ ащыщ Гъазий игущыIэ тхыгъэхэу: «…непэ нэси тшIошъ хъурэп тянэ кIочIаджэ хъугъэу, хьаджыгъэ дзыо къымыIэтыжьышъущтэу …Ау, гукъаоми ,ары зэрэщытыр ..», - ар сыдэу сщыгъупшэн, сэри а дзыор сфэмыIэтыжьымэ. ДжырыкIэ а гущыIэхэр сэмэркъэукIэ зыфэсэхьыжьы, ау чыжьэжьы пшIошIа? Джаущтэу щыIакIэр мак1о. Ау тхыгъэмэ щыIэныгъэр нахь бай къашIы.
Ным шIулъэгъуныгъэу Гъазый фыриIагъэр ыухын ылъэкIыщтэп, ар игъэшIэрэ хьын, ары пакIошъ, сэ сиунагъокIэ, Гъазый зэриIуагъэу тIозэ, тигущыIэмэ бэрэ къахэфэ. «КъыздеI» зысIок1э, «Ащ унэсыгъа?» - еIо сикIалэ сэмэркъэоу.
«Ош1эжьа Гъазый ыIуагъэр?» - сэIо сэри. Арыба тхакIом ианахь лъэгапIэ иныр –цIыф къызэрыкIомэ агу унэсыныр?! ЦIыфмэ ящыIак1э зэфэдэп. Зым фыжьымрэ шIуцIэмрэ зэхефышъ ,ари шыкур пIощт. Ау щыIаныгъэр нахь гъэшIэгъон. Еджэгъэ, гъэсэгъэ цIыфымкIэ ар - нальмэсэ - налькъутэу гъэпсыгъэ, мыжъо пкIэгъэ дахэхэмкIэ зэгъэфагъэу мэхъу: поэзиер, прозэр, музыкэр, искусствэ зэфэшъьхафхэри ищыIэныгъэ хэты зыхъукIэ –ащ ыгу пхырыкIырэр, тхъагъоу, гушIуагъоу дунаем хигъуатэрэр нахьыб . Ащ фэдиз лъэгапIэмэ танэмысыми тфэлъэкIырэмкIэ щыIэныгъэм зыхэтэщае. Ным пае атхыхэрэмэ уасэ гъэнэфагъэ зыкIястырэр сэри сызэрэбзылъфыгъэр арыщтын.
МэщбэшIэ Исхъак янэ зыфэдагъэри сынэгу кIэт – мэшIокум лIыгъэу щызэрихьагъэр, цIыфыгъэу ятэш хьапсым чIэсым кIэлъыкIонхэ зэхъум, щыIэныгъэр къиныгъэ, ыкъо риIогъэ гущыIэхэр «Iахьылыр лым щыщ» зыфиIуагъэм пIуныгъэ мэхъанэшхо хэлъ. Адрэ лIы Iушым ыIуагъэу «Уибзылъфыгъэ пIуныгъэ тэрэз зептыкIэ, лъэпкъ уиIэ мэхъу» зыфиIоу Тэу Замир къыднигъэсыгъэри лъэшэу сыгу рихьыгъ.
«Ным ишIулъэгъуныгъэ мыжьо гъэчъыгъэм нахьи нахь пыт» еIо адыгэ гущыIэжъым. Ащ фэдэ шIэныгъэмэ сакъыпкъырыкIызэ, сэ сшъхьэкIэ пытапIэр сштэн сыфитэу зыслъытэжьэу сыхъугъ, ыкIи «хэта сабыим ипIуныгъэ пылъын фаер?» аIоу, еджапIэр, унагъор, общественностыр ыкIи нэмыкIхэр къапчъы зыхъукIэ, сэ а Iофыр зыми ыпшъэ зэрисмылъхьащтыр пытэу ясэIо, ыкIи сеуцуалIэ – ныр ары зэкIэ зыфызэшIокIыщтыр, ар сэ сиIоф !
Непэ цIыфым ипIуныгъэрэ игъэсэныгъэрэкIэ тшIэн фаер ижъыкIэ къыщыкIэдзагъэу адыгэмэ агъэунэфыгъах – ар адыгэ хабзэм тетхэу пIугъэнхэр ары. Адыгэмэ шIугъэу ахэлъыгъэр – дахэр аштэн, зыхащэн, дэир аумысын зэралъэк1ыщтыгъэр ары.
«ТеIукI текIыжьрэп» а1оти, мыхъуным зыщаухъумэщтыгъэ. Ау уахътэм зэхъокIыныгъэхэр къыздехьы зэпыт. ТицIыф губзыгъэмэ ахэмэ Iоф адашIэ. Тиадыгабзэ ищыIэныгъэ - изэгъэшIэн щынагъохэр къыфыкъокIэх. Гъазый зэриIоу: «Нэжъ-Iужъ губзыгъэмэ афэд тиадыгабзи». А бзэр щыIэным фэшI джы Гъазый фэлъэкIырэр хэшIыкI фыриIэу къытфеIуатэ.
Сарэгушхо тишIэныгъэлэжьхэм, лъэпкъым икультурэ, икIэн бай зыугъоижьхэрэм, тинахьыжъ Iушхэу лъэпкъым ищысэтехып1эхэм, Iэдэб зыхэлъ ныбжьыкIэхэу ахэм къакIэлъыкIохэрэм. ЦIыфым уасэ фэсшIыныр, къылэжьыгъэ лэгапIэр естыныр синэшан. Ахэмэ Чэмышъо Гъазый ащыщ.
Опсау, отхъэжь, Гъазый, уимэфэкIыкIэ сыпфэгъушIо, быгъашIэ охъу, угу илъ шIу пстэури тхьэм къыбдегъэхъу!